Το κείμενο που ακολουθεί, το οποίο μετέφρασε ο Γ.Κ. και τον ευχαριστούμε πολύ, είναι από την γαλλική ιστοσελίδα ladepeche.fr. Πρόκειται ουσιαστικά για δύο συνεντεύξεις σχετικά με το θέμα που έχει προκύψει τον τελευταίο καιρό στα γαλλικά γήπεδα και στις κερκίδες σχετικά με το ζήτημα της ομοφοβίας. Η μία συνέντευξη είναι με τον Γιόαν Λεμέρ, ερασιτέχνη gay ποδοσφαιριστή και η άλλη με τον Μικαέλ Κορεϊά, δημοσιογράφο και συγγραφέα του βιβλίου “Λαϊκή ιστορία του ποδοσφαίρου”. Να πούμε απλώς, για όσους δεν γνωρίζουν, πως από τα μέσα Αυγούστου με αφορμή τη διακοπή του αγώνα Νις-Μαρσέιγ για ομοφοβικά συνθήματα ξεκίνησε ένα γαϊτανάκι αντιδράσεων σχεδόν σε όλα τα γήπεδα της Γαλλίας με συνθήματα, πανό κι ανακοινώσεις, που ασκούσαν κριτική στον τρόπο που χειρίζεται το θέμα η Γαλλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, κυρίως στην υποκριτική της στάση για το θέμα, αλλά και στο γεγονός πως η κατηγορία από την πλευρά του Υπουργείου και της Ομοσπονδίας για ομοφοβικές συμπεριφορές στα γήπεδα είναι απλά η αφορμή για να ξεκινήσει ακόμα ένας πόλεμος εναντίον των ultras.
Αγώνας κατά της ομοφοβίας στο ποδόσφαιρο: πώς βγαίνουμε από το αδιέξοδο
«Το Ο Άη-Βασίλης είναι ένα σκατό χωρίς το “σε γαμώ, Τερέζα” είναι τόσο μονότονο όσο ένα στάδιο χωρίς δεύτερο διάζωμα».[1] Το περασμένο σαββατοκύριακο, πανό σαν αυτό (που αναρτήθηκε στη Λυών, στις 31 Αυγούστου) γέμισαν τα στάδια της πρώτης και της δεύτερης κατηγορίας. Μηνύματα με προκλητικά λογοπαίγνια για να καταγγελθεί η υποκρισία των αρχών στο θέμα της καταπολέμησης της ομοφοβίας στα γήπεδα. Στην Τουλούζη, είδαμε πανό που έγραφαν «Ευχαριστούμε, Πε-Ντε», κλείνοντας το μάτι στον [πρώην προπονητή της Τουλούζ] Πασκάλ Ντιπρά,[2] ενώ οι οπαδοί της Μονπελιέ ρωτούσαν αν «είναι ομοφοβικό να κάνουμε τρενάκι», τραγουδώντας το σχετικό παιδικό τραγούδι.
Σκανδαλιστικά συνθήματα που οι οπαδοί τα διάλεξαν για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τις πολιτικές της Ένωσης Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου και για τις τυχοδιωκτικές δηλώσεις ορισμένων μελών της κυβέρνησης, σε ένα πλαίσιο σκλήρυνσης των κυρώσεων σε βάρος τους, ιδίως με τις απαγορεύσεις των μετακινήσεων, που δεν ήταν ποτέ τόσο πολλές όσο στο ξεκίνημα της φετινής σεζόν.
Πώς φτάσαμε εδώ; Στις 17 Μαρτίου 2019, η υπουργός Αθλητισμού Ροξανά Μαρασινό χαρακτήρισε «ανυπόφορες» τις βρισιές που ακούγονταν από τις κερκίδες στην αναμέτρηση Παρί-Μαρσέιγ. Το θέμα των βρισιών που μπορούν να θεωρηθούν ομοφοβικές (φαινόμενο περιθωριακό μεν, πάντως υπαρκτό στις κερκίδες) επανήλθε στο προσκήνιο.
Απουσία διαλόγου
Η κυβέρνηση και οι αρχές του ποδοσφαίρου αποφάσισαν λοιπόν να δείξουν τα δόντια τους τη φετινή σεζόν. Η ομοφοβία δεν έχει καμία θέση στα γήπεδα, όλοι συμφωνούν σε αυτό. Το πρόβλημα είναι πως οι αρμόδιοι μάλλον ξέχασαν να συμπεριλάβουν τους οπαδούς στο σκεπτικό τους. «Περάσαμε από το “κανείς δεν λέει τίποτα” στο “πρέπει να σταματήσουν όλα”, χωρίς διάλογο με τους οπαδούς και χωρίς εργασία ορισμού», θεωρεί ο Τζέιμς Ροφ, εκπρόσωπος της Εθνικής Ένωσης Οπαδών.
Αποτέλεσμα, «κομμένα όλα», όπως λέει ο Ροφ, ξεκινώντας με τους αγώνες: Τετάρτη 28 Αυγούστου, ο Κλεμάν Τιρπέν διακόπτει την αναμέτρηση Νις-Μαρσέιγ επειδή είδε πανό και άκουσε τραγούδια στις κερκίδες. Είναι η αρχή της κλιμάκωσης της σύγκρουσης ανάμεσα στους οπαδούς, που δεν θέλουν και πολύ για να ξεσηκωθούν, και τις αρχές του επαγγελματικού ποδοσφαίρου, που, όσο κι αν παραμένει απολύτως αναγκαία η καταπολέμηση, επιδίδονται σε μέτρα καλοπροαίρετα μεν, αλλά όχι απαραιτήτως μελετημένα…
Γιοάν Λεμέρ: «Το πρόβλημα δεν είναι η ομοφοβία των οπαδών, αλλά ο συντηρητισμός του ποδοσφαίρου»
Ερασιτέχνης ποδοσφαιριστής, ο Γιοάν Λεμέρ διώχθηκε από την ομάδα του όταν αποκάλυψε την ομοφυλοφιλία του, πριν από δέκα χρόνια. Πέρυσι γύρισε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο «Ποδοσφαιριστής και γκέι: Στην καρδιά ενός ταμπού», που προβλήθηκε από το κρατικό κανάλι France 2.
Τι αισθανθήκατε βλέποντας τη διακοπή του αγώνα Νις-Μαρσέιγ την περασμένη Τετάρτη;
Δεν μου προκάλεσε έκπληξη. Ήξερα πως θα υπήρχαν προκλήσεις, βρισκόμαστε σήμερα σε μια φάση ανυπακοής που δεν πηγαίνει μπροστά τα πράγματα. Είναι μια σύγκρουση ανάμεσα στις αρχές και τους οπαδούς, οι οποίοι βιώνουν τη μια απογοήτευση μετά την άλλη, και τελικά θα την πληρώσει ο αγώνας κατά της ομοφοβίας, γιατί οι οπαδοί θα το χρησιμοποιήσουν σαν πρόσχημα για να διακόπτονται οι αγώνες, σαν διαμαρτυρία, ενώ στη βάση του το πρόβλημα είναι πραγματικό.
Πώς μπορεί να αποφευχθεί αυτή η κλιμάκωση της έντασης ανάμεσα στους οργανωμένους και τις αρχές;
Νομίζω ότι χρειάζεται πραγματικός διάλογος ανάμεσα στους οπαδούς, την Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου και κάποιους μετριοπαθείς συνδέσμους. Πρέπει τώρα κιόλας να γίνει γνωστό ότι θα υπάρξει γνωμοδότηση και συζήτηση για τα σχέδια που πρόκειται να εφαρμοστούν. Πρέπει όλοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους, να συνειδητοποιήσουν ότι η ομοφοβία είναι ταμπού στο ποδόσφαιρο. Χαίρομαι πάντως που βλέπω προέδρους, παίχτες, δημοσιογράφους να μιλούν γι’ αυτό. Όταν γύρισα το ντοκιμαντέρ μου, δεν ήταν έτσι η κατάσταση… Τώρα, προσπαθώ να κάνω πράγματα, ιδίως με το Γαλλικό Κλαμπ Βαριετέ (στις 17 Νοεμβρίου, ένα ματς στη Σαρλβίλ-Μεζιέρ έγινε αφορμή για πολλές πρωτοβουλίες δημοσιοποίησης του θέματος της ομοφοβίας στο ποδόσφαιρο. – σ. σ.). Η πολεμική έχει ένα θετικό, ότι οι παίχτες αναγκάζονται να σκεφτούν το θέμα. Σήμερα, το πρόβλημα δεν είναι η ομοφοβία των οπαδών, γιατί στη συντριπτική πλειονότητά τους δεν είναι ομοφοβικοί. Το πρόβλημα είναι ο χώρος του ποδοσφαίρου, που είναι πολύ στενοκέφαλος, πολύ συντηρητικός.
Το βλέπουμε και στο ντοκιμαντέρ σας: όταν πηγαίνετε στις ακαδημίες της Τουλούζ, οι νέοι μοιάζουν να αδιαφορούν τελείως για το θέμα…
Αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα. Στον χώρο του ποδοσφαίρου, οι ομοφυλόφιλοι δεν αποκαλύπτονται ποτέ. Όταν το έκανα εγώ σε ερασιτεχνικό επίπεδο, με απέλυσαν, με παραπέταξαν, έφαγα μπουκάλια κατακέφαλα… Επομένως, ναι, υπάρχουν απαράδεκτα συνθήματα, και ομοφοβικά ακόμα. Αλλά να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους, να μην τα μεγαλοποιούμε, γιατί το πρόβλημα είναι αλλού. Είναι στις ομάδες, στις ακαδημίες, στους προέδρους που δεν θέλουν να κάνουν τίποτα για να ευαισθητοποιήσουν, γιατί δεν φτάνει το μπάτζετ… Η Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου, προς τιμήν της, προσπαθεί. Υπάρχουν δράσεις όπως εργαστήρια ευαισθητοποίησης κατά της ομοφοβίας, για παράδειγμα. Προσπαθούν να ανοίξουν τη συζήτηση, έστω κι αν ο τρόπος (η διακοπή αγώνων) είναι κατακριτέος.
Πιστεύετε ότι τα γήπεδα είναι αντανάκλαση της κοινωνίας;
Όχι. Όταν πηγαίνετε σινεμά, θέατρο, για ψώνια στο σουπερμάρκετ, φωνάζετε στον κόσμο να πάει να γαμηθεί; Δεν νομίζω. Στο ποδόσφαιρο, υπάρχει μια αποχαλίνωση των παθών, των ανάρμοστων και απερίσκεπτων ενεργειών. Χάνεται κάθε διακριτικότητα. Ο κόσμος λέει «είναι κομμάτι της ατμόσφαιρας, είναι η απαγορευμένη μας απόλαυση».
Ακούμε συχνά τη δικαιολογία της παράδοσης, εσάς πώς σας φαίνεται;
Αλήθεια είναι. Έχω φίλους που δεν είναι καθόλου ομοφοβικοί, αλλά όταν βλέπουν μπάλα και τρώνε καμιά ντρίμπλα οι δικοί τους, φωνάζουν «α, ρε πούστη!». Υπάρχουν λέξεις που είναι στην παράδοση, στα στερεότυπα, ούτε που ξέρεις γιατί τις λες. Δεν πρόκειται να υπερασπιστώ αυτούς τους ανθρώπους, αλλά μπορώ να καταλάβω ότι είναι κομμάτι της γενικότερης ατμόσφαιρας. Πάντως, όταν τα λένε αυτά, δεν θέλουν να βρίσουν τους γκέι, αλλά τους ετεροφυλόφιλους παίχτες ή διαιτητές. Τη μέρα που θα αρχίσουν να εκδηλώνονται οι ομοφυλόφιλοι ποδοσφαιριστές, μπορούμε να αρχίσουμε να ασχολούμαστε και με τις βρισιές.
Η διακοπή των αγώνων μπορεί να ελευθερώσει την έκφραση, να ωθήσει τους ομοφυλόφιλους ποδοσφαιριστές να εκδηλωθούν;
Όχι. Όλος αυτός ο ντόρος σήμερα κόβει στους ομοφυλόφιλους ποδοσφαιριστές κάθε όρεξη να εκδηλωθούν. Αν όμως γινόταν μια ωραία παρέμβαση στα ΜΜΕ, αν έδιναν το παράδειγμα οι παίχτες, τότε ναι, θα μπορούσε να προχωρήσει το πράγμα.
Υπάρχουν τόσα προβλήματα μεταξύ οπαδών και αρχών που μοιάζει μακρινός ένας διάλογος με τους οπαδούς…
Μα το πρόβλημα είναι ότι τα τσουβαλιάζουν όλα. Υπάρχει έλλειμμα επικοινωνίας. Λένε «μας απαγορεύουν τις μετακινήσεις», αυτό όμως το κάνει η αστυνομία, όχι η Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου. Μπορούμε να μιλήσουμε και για τα καπνογόνα. Στατιστικά, βλέπουμε ότι τα καπνογόνα προκαλούν ατυχήματα. Αν αύριο πάτε γήπεδο με τα παιδιά σας και καούν από καπνογόνο… ποιος θα είναι υπεύθυνος; Χρειάζεται συζήτηση, κάποια στιγμή πρέπει να μπει μπροστά και η ασφάλεια του κόσμου. Όταν ήμουν πιο νέος, πήγαινα σε όλα τα ματς της Σεντάν, και φοβόμουν. Όταν πηγαίνετε σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, δεν το κάνετε για να φοβάστε.
Μικαλέλ Κορεϊά: Ομοφοβία στα γήπεδα – «Η παράδοση δεν στέκει σαν δικαιολογία»
Ο Μικαέλ Κορεϊά είναι δημοσιογράφος στη Monde Diplomatique, στον ιστότοπο Mediapart και στο περιοδικό Jef Klak, και συγγραφέας του βιβλίου Λαϊκή ιστορία του ποδοσφαίρου (Une histoire populaire du football, εκδ. La Découverte, 2018). Αν και η ομοφοβία χρήζει καταπολέμησης, οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται δεν είναι οι κατάλληλες, λέει.
Η διακοπή στο Νις-Μαρσέιγ την περασμένη εβδομάδα και μετά η εμφάνιση των πανό το σαββατοκύριακο έδειξαν ότι διεξάγεται ένας διάλογος κουφών ανάμεσα στις αρχές και τους οργανωμένους, για ένα πρόβλημα το οποίο ωστόσο χρήζει πραγματικά αντιμετώπισης…
Τίποτα δεν πάει καλά, ούτε από την πλευρά των οπαδών ούτε από την πλευρά των αρχών. Πρώτα-πρώτα, χρειάζεται να υπενθυμίσουμε το υπερ-κατασταλτικό πλαίσιο απέναντι στους οπαδούς τα τελευταία χρόνια, με πολλές απαγορεύσεις μετακινήσεων. Στη σεζόν 2018-2019, σε ένα στα οκτώ ματς απαγορεύτηκαν οι μετακινήσεις, και στο ξεκίνημα της φετινής σεζόν είδαμε το μέτρο να εφαρμόζεται ήδη. Έχουμε έπειτα τις διοικητικές και νομικές απαγορεύσεις εισόδου στα γήπεδα, όπως και την απαγόρευση κάθε είδους πυροτεχνημάτων, που είναι πολύ σημαντικά στην οπαδική κουλτούρα. Τέλος, υπάρχει και η πολεμική γύρω από το αλκοόλ… Και ξαφνικά, να σου και η Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου να περνά από την πολιτική της μηδενικής καταπολέμησης της ομοφοβίας σε μια πολιτική ολικής καταστολής μέσα σε λιγότερο από δύο εβδομάδες. Με την εξής ιδιαιτερότητα κιόλας: την πρώτη φορά που επιβάλλει κυρώσεις, είναι για ομοφοβικά συνθήματα μεν, που στρέφονται όμως ενάντια στην ίδια την Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου. Έτσι οι οπαδοί σκέφτονται πως είναι άλλο ένα μέτρο μέσα σε όλο αυτό το κατασταλτικό οπλοστάσιο. Το πρόβλημα προκύπτει επίσης από το γεγονός ότι οι αρχές έχουν έναν πολύ υποκριτικό λόγο: όλος ο κόσμος ομνύει στις αρετές του αγώνα κατά της ομοφοβίας, αλλά λίγους μόνο μήνες πριν η υπουργός Αθλητισμού είχε πάει στο Κατάρ για να προμοτάρει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022 και δεν είχε πει ούτε μία λέξη για την ομοφοβία εκεί, όπου η ομοφυλοφιλία τιμωρείται με ποινή φυλάκισης πέντε ετών.
Η εντύπωση σήμερα είναι ότι στιγματίζονται οι οργανωμένοι, ενώ το πρόβλημα της ομοφοβίας αφορά τον κόσμο του ποδοσφαίρου συνολικά, ξεκινώντας από τις ελίτ…
Είναι ένα πρόβλημα εγγενές στο ποδόσφαιρο, που είναι ένα από τα τελευταία μεγάλα οχυρά της ανδροκρατίας. Το ποδόσφαιρο μεταλαμπαδεύει ακόμα πατριαρχικές αξίες: οι ποδοσφαιριστές κάνουν παιδιά πολύ νέοι, η γυναίκα του ποδοσφαιριστή ούτε που ακούγεται, και όταν πηγαίνουν με πόρνες, ο κόσμος λέει «ε, άντρες είναι, έχουν ανάγκη από χαλάρωση». Το μοντέλο αυτό κάνει σήμερα το ποδόσφαιρο να είναι ένας χώρος όπου η ομοφυλοφιλία παραμένει εντελώς ταμπού. Έπειτα, υπάρχουν οι διάφορες δηλώσεις των αρμοδίων. Όταν ο Ζεπ Μπλάτερ, που ήταν ακόμα τότε πρόεδρος της FIFA, ρωτήθηκε για την καταστολή της ομοφυλοφιλίας στο Κατάρ, απάντησε πως «κατά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2022, οι γκέι οπαδοί θα πρέπει να απέχουν από σεξουαλικές σχέσεις». Έχουμε επίσης τον Ντεσάν, που παριστάνει σήμερα τον σκανδαλισμένο, αλλά όταν ήταν προπονητής της Γιουβέντους το 2007 δήλωνε σε συνέντευξη Τύπου πως «με ενοχλεί που οι φανέλες της Γιούβε είναι ροζ, γιατί το ροζ είναι το χρώμα των γκέι». Οι προσωπικότητες αυτές, που έχουν θέσεις ευθύνης, τροφοδοτούν τον ομοφοβικό λόγο. Είναι ένα πρόβλημα που αφορά όλη τη βιομηχανία του ποδοσφαίρου. Τέλος, έχουν γίνει πάμπολλες μελέτες στις ακαδημίες και στους ερασιτεχνικούς συλλόγους, και έχει αποδειχθεί πόσο μεταλαμπαδεύεται εκεί η ομοφοβία.
Όταν μιλάμε γι’ αυτό με τους οπαδούς, υπάρχει ένα είδος ακατανοησίας για τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν τα τραγούδια τους, τα οποία δικαιολογούνται μερικές φορές ως «παράδοση». Όμως τι σημαίνει πραγματικά αυτό, και μπορεί να δικαιολογήσει τα πάντα;
Οι προσβολές των οπαδών σε βάρος των αντιπάλων τους είναι ιστορικό φαινόμενο, τις βλέπουμε από τα τέλη του 19ου αιώνα στην Αγγλία. Αυτή η κουλτούρα της προσβολής υπάρχει, αλλά η δικαιολογία της «παράδοσης» δεν στέκει. Πριν από τριάντα χρόνια μόλις, στα γαλλικά γήπεδα, όταν έμπαινε κάποιος μαύρος παίχτης στον αγωνιστικό χώρο, ακούγονταν φωνές πιθήκων ή του πετούσαν μπανάνες… Και το έλεγαν «παράδοση» αυτό. Δεν στέκει. Η κοινωνία αλλάζει, και τα γήπεδα δεν μπορούν να μείνουν απρόσβλητα από τις αλλαγές. Είναι, θα έλεγα, ένας παραμορφωτικός καθρέφτης της κοινωνίας. Το ζήτημα του ρατσισμού αντιμετωπίστηκε πριν από μερικά χρόνια, σήμερα έχει σειρά η ομοφοβία και ο σεξισμός.
Με τα πανό που είδαμε το περασμένο σαββατοκύριακο, αντιληφθήκαμε ότι η ειρωνεία και ο σαρκασμός παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην οπαδική κουλτούρα, πράγμα που δεν το συνειδητοποιούν οι αρχές. Υπάρχει επομένως μια δυσκολία στον διάλογο…
Η οπαδική κουλτούρα έχει μια δική της τέχνη του χλευασμού. Το βλέπουμε καθαρά εδώ και μερικές μέρες, έχουμε μπει σε ένα γαϊτανάκι προκλήσεων. Με την απαγόρευση των πυροτεχνημάτων, που παίζουν δομικό ρόλο σε αυτή την κουλτούρα, ήδη παραγνωρίζεται αυτή η λειτουργία. Πέρα από αυτό, υπάρχει ένας πατερναλισμός: οι αρχές αντιμετωπίζουν τους οπαδούς σαν παιδιά. Αυτό παραπέμπει σε μια ταξική περιφρόνηση: θα απαγορευτεί σε έναν οπαδό η μετακίνηση, γιατί είναι άτομο που μπορεί να συμπεριφερθεί βίαια, θα του απαγορευτεί το αλκοόλ, γιατί ο κακομοίρης όταν πίνει γίνεται βίαιος. Βρίσκουμε ξανά εδώ τα στοιχεία του υγιεινιστικού λόγου των αρχών του 20ού αιώνα. Αντίθετα, ο πλούσιος μπορεί να πίνει στα επίσημα και να συμπεριφέρεται καθωσπρέπει. Το πρώτο που πρέπει να γίνει σήμερα είναι να αντιμετωπιστεί ο οπαδός σαν αυτόνομο άτομο, σαν κανονικός πολίτης.
Πώς να ξαναμπούν οι οπαδοί ως πολίτες σε αυτό το σύστημα, τη στιγμή που παρατηρείται παντού μια τάση υπέρμετρης αυστηροποίησης της ασφάλειας των γηπέδων, με αύξηση της τιμής των εισιτηρίων, με όλη αυτή την τάση να γίνουν τα γήπεδα τόποι κατανάλωσης;
Το πρόβλημα του ποδοσφαίρου είναι πως δεν σκέφτηκε ποτέ τη θέση του οπαδού, στη Γαλλία τουλάχιστον. Ο οπαδός όμως είναι στοιχείο δημοκρατίας στο ποδόσφαιρο, και οι οργανωμένοι ενοχλούν τις αρχές ως προς αυτό, επειδή είναι συγκροτημένη και αυτόνομη δύναμη, με τον δικό τους λόγο, τις δικές τους πρακτικές, τις δικές τους διεκδικήσεις… Ενοχλεί αυτό, γιατί στη βιομηχανία του ποδοσφαίρου το σπορ αυτό είναι θέαμα. Και οι άνθρωποι που πάνε στα γήπεδα θα έπρεπε να είναι πρωτίστως θεατές, ενώ οι οργανωμένοι θέλουν να είναι ο 12ος παίχτης, να παίρνουν μέρος στα ματς, να χλευάζουν τους αντιπάλους… Δεν έχουν την ίδια αντίληψη για το ποδόσφαιρο. Πρέπει ο οπαδός να θεωρείται ολοκληρωμένος δημοκρατικός παράγοντας. Τελικά, είναι πάνω-κάτω το ίδιο πρόβλημα όπως με τα Κίτρινα Γιλέκα, με τις Άγρυπνες Νύχτες, με την Αραβική Άνοιξη το 2011: έχουμε την εμφάνιση ανθρώπων που θέλουν ολοένα περισσότερο να κάνουν τη φωνή τους να ακούγεται. Οι οπαδοί δεν θέλουν να περιορίζονται στον ρόλο των θεατών και των καταναλωτών, θέλουν να παίρνουν μέρος στη διοίκηση της βιομηχανίας του ποδοσφαίρου, περίπου όπως τα συνδικάτα σε οποιαδήποτε βιομηχανία.
Τελικά, πώς θα βγούμε από το σημερινό αδιέξοδο;
Το πρώτο βήμα είναι ο διάλογος. Μετά, να αναθεωρηθεί αυτό το ζήτημα των κυρώσεων, που δεν λειτουργούν και το μόνο που κάνουν είναι να ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Προφανώς χρειάζονται κυρώσεις για τις ομοφοβικές ενέργειες, πρέπει όμως να συνοδεύονται από μια πραγματική πολιτική καταπολέμησης της ομοφοβίας. Γιατί προς το παρόν δύο είναι οι μεγάλοι χαμένοι της ιστορίας: ο αγώνας ενάντια τις ΛΟΑΤΚΙ-φοβίες και το ποδόσφαιρο. Σήμερα, δίνεται στους οπαδούς η δύναμη να διακόπτουν ένα ματς. Αν η ομάδα τους δεν πηγαίνει καλά, αρχίζουν τα ομοφοβικά τραγούδια για να διακοπεί το ματς. Είναι παράλογο… Και, τέλος, ο οπαδός πρέπει να θεωρείται κανονικός πολίτης, που μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες του. Και όλα αυτά με σεβασμό για την οπαδική κουλτούρα.
Τις συνεντεύξεις πήρε ο Théo Faugère
[1] Αναφορά σε μια διάσημη στη Γαλλία ατάκα από την καλτ κωμωδία του 1982 Le Père Νοël est une ordure.
[2] PD, από τα αρχικά του ονόματος του Πασκάλ Ντιπρά: προφέρεται «Πε-Ντε», όπως και το pédé (πούστης).