Πρόσφατα κυκλοφόρησε από το «αδελφό σωματείο» – Απρόβλεπτες Εκδόσεις το βιβλίο «108 μέτρα, the new working class hero» του Ιταλού συγγραφέα Αλμπέρτο Προυνέτι σε μετάφραση του Βαγγέλη Ζήκου.
Μας κίνησε αμέσως το ενδιαφέρον, γενικώς και ειδικώς. Γενικώς γιατί πρόκειται για την εξιστόρηση και τα βιώματα ενός Ιταλού της γενιάς μας ο οποίος αφήνει το «σπίτι» του για να πάει στο Νησί να ψάξει την τύχη του. Μια συνθήκη πολύ κοντινή μας αφού πολλοί φίλοι και γνωστοί αναζητούν μια καλύτερη ζωή σε χώρες της Ευρώπης. Ο Προυνέτι βέβαια δεν βρήκε μια καλύτερη ζωή. Μάλλον το αντίθετο. Έμπλεξε σε διάφορες σκατοδουλειές με αφεντικά στριμμένα και ιδιότροπα αλλά με συναδέλφους… μάλαμα. Όπως λέει και το οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Ένα γεροντοπρεζάκι βγαλμένο από σελίδες του Στήβενσον, ένας ξεβουλωτής καμπινέδων ερωτευμένος με την όπερα και ένας λοβοτομημένος βετεράνος σαιξπηρικός ηθοποιός. Ένας χούλιγκαν, ένας πιτσιρικάς από το Εκουαδόρ συνεχώς στην τσίτα και ένας κλεπταποδόχος, συνεπικουρούμενοι ενίοτε από έναν κλέφτη αυτοκινήτων που συλλαμβάνεται ακόμα και φορώντας τη μαγειρική ποδιά. Προσθέστε και κάμποσους νεαρούς λαντζιέρηδες με ροπή προς τη μικροεγκληματικότητα, τα ναρκωτικά και τα ποτά, και έχετε το τέλειο εργατικό τσούρμο. The new working class heroes! Με αυτή την πειρατική συμμορία, ο συγγραφέας-αφηγητής, Ιταλός μετανάστης και πτυχιούχος προλετάριος, θα σαλπάρει για τις φουρτουνιασμένες θάλασσες του σύγχρονου εργασιακού ωκεανού του Ηνωμένου Βασιλείου». Φιγούρες ιδιαίτερες, παράξενες, γραφικές, «καμένες», αλήτικες… the new working class heroes… Φιγούρες που όλοι και όλες συναντάμε σε χώρους δουλειάς ειδικά όταν πρόκειται για εργασίες που συμπεριλαμβάνουν ξένους, μετανάστες εργάτες και εργάτριες. Ο τρόπος που το… τσούρμο αυτό αντιμετωπίζει τα αφεντικά και δένεται, ενώνεται μεταξύ του, συν φυσικά τις αντιφάσεις που κουβαλάει η σύγχρονη εργατική τάξη, όλα αυτά περιγράφονται εξαιρετικά στο βιβλίο του Προυνέτι… Και ακόμα πιο όμορφα περιγράφει ο συγγραφέας τις διαφορές σε όλα τα επίπεδα – κουλτούρας, νοοτροπίας, έντασης και συνθηκών εργασίας – μεταξύ του «παλιού, παραδοσιακού εργάτη» και του «καινούριου εργάτη, του σύγχρονου». Οδηγός για αυτή τη σύγκριση που διαπερνά όλο το βιβλίο είναι ο πατέρας του συγγραφέα, ο Ρενάτο, που δούλευε για πάντα στις ξακουστές χαλυβουργίες της περιοχής…
Αλλά μας ενδιέφερε και ειδικώς. Μια μπάλα ποδοσφαίρου στο εξώφυλλο σε πρώτο πλάνο και ένας χούλιγκαν-ήρωας στην ιστορία του Προυνέτι μας έβαλε σε έξτρα πειρασμό να το διαβάσουμε. Η κουλτούρα του ποδοσφαίρου, το γήπεδο σαν κοινωνική συνθήκη διατρέχει τις σελίδες του βιβλίου. Από τα πρώτα βήματα του συγγραφέα – αφηγητή σε μια επαρχία του Λιβόρνο της Ιταλίας όπου η ενασχόληση με το ποδόσφαιρο ήταν βασική δραστηριότητα για τις εργατικές μάζες της περιοχής, μέχρι την άφιξή του στο Λονδίνο και τη συναναστροφή του με γηπεδόφατσες αλλά και με μπόλικη μπάλα στον ελεύθερο, από την εργασία, χρόνο στα λασπωμένα γήπεδα στα πάρκα του Λονδίνου.
Κολλητάρια μου, τσογλανοσυνάδελφοι μου, πάντα θα υπάρχει μια σειρά μπίρες να μας περιμένει στην παλιά μας παμπ και ένα λασπωμένο γήπεδο ποδοσφαίρου για να κυλιστούμε μετά από ένα βρωμερό μπάσιμο με πανηγυρισμό – τσουλήθρα
Όπως αναφέρει ο Προυνέτι στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, «Κολλητάρια μου, τσογλανοσυνάδελφοι μου, πάντα θα υπάρχει μια σειρά μπίρες να μας περιμένει στην παλιά μας παμπ και ένα λασπωμένο γήπεδο ποδοσφαίρου για να κυλιστούμε μετά από ένα βρωμερό μπάσιμο με πανηγυρισμό – τσουλήθρα».
Οι εμπειρίες του Προυνέτι, η σχέση του με τον πατέρα του, με τους συναδέλφους, η λογοτεχνία, το ποδόσφαιρο, τα ξύδια και οι τσαμπουκάδες… όλα δένουν υπέροχα στο βιβλίο «108 μέτρα». Αξίζει να διαβαστεί γιατί περιγραφεί γλαφυρά τις περιπέτειες της νέας εργατικής τάξης, των νέων ηρώων της εργατικής τάξης, που μάλλον είναι ίδιοι και ίδιες και εδώ, και στο Λιβόρνο και στο Λονδίνο και παντού…
ΥΓ. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου, όπου ο συγγραφέας αφηγητής ανακοινώνει στον πατέρα του πως θέλει να σπουδάσει και όχι να γίνει και αυτός βιομηχανικός εργάτης, του λέει ο πατέρας του σχεδόν απειλητικά: «ότι και να κάνεις, όπου και να δουλέψεις ποτέ να μην σπάσεις τους κανόνες, κανόνες που ισχύουν σε κάθε εργοτάξιο, σε κάθε δουλειά». Και του αναφέρει κανόνες που έχουν να κάνουν με την υπερηφάνεια της εργατικής τάξης, τη συνειδητοποίηση της ταξικής θέσης και την εργατική αλληλεγγύη… εκτός από έναν κανόνα κάπως άσχετο, που είναι: «Μην τα παίρνεις με τους Πιζάνους άνθρωποι είναι και αυτοί». Όσοι γνωρίζουν καλά την ιταλική κουλτούρα και τις αντιπαλότητες που υπάρχουν μεταξύ κοντινών πόλων θα γνωρίζουν φυσικά και την κόντρα που κρατάει χρόνια μεταξύ του Λιβόρνο και της Πίζα. Κόντρα σε όλα τα επίπεδα και φυσικά και οπαδική. Ειδικά στο παρελθόν, τα επεισόδια μεταξύ των οπαδών της Πίζα και του Λιβόρνο όποτε έπαιζαν οι ομάδες τους ήταν άγρια. Τώρα τελευταία, κάπως καλύτερα… μάλλον κατάλαβαν και οι μεν και οι δε πως είναι… άνθρωποι.