(…) η μόνη σημασία του «μόνο ΑΕΚ» ή του «μόνο ΠΑΟ» ή του «μόνο Απόλλων» είναι όταν αυτό απευθύνεται στον Μελισσανίδη ή στον Αλαφούζο ή στον Μονεμβασιώτη. Στους ιδιοκτήτες-επιχειρηματίες, δηλαδή, της ομάδας που, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, χρησιμοποιούν την ομάδα, τον σύλλογο που αγαπάμε και στηρίζουμε από μικρά παιδιά, για δικό τους συμφέρον και πολιτικές και οικονομικές επιδιώξεις. Εκεί θα πρέπει οι οπαδοί να τρίψουν στη μούρη των διοικούντων τη σημαία με το «μόνο ο σύλλογος» για να καταλάβουν πως η ομάδα δεν είναι τα λεφτά τους και οι καλοπροαίρετοι ή κακοπροαίρετοι σκοποί τους, αλλά είναι το γήπεδο, η φανέλα, οι παίχτες, οι οπαδοί, η ιστορία, το σήμα και τα χρώματα. Γι’ αυτό, για να κάνουμε και ένα σχόλιο για το θέμα του γηπέδου της ΑΕΚ που ισχύει φυσικά για όλες τις ομάδες και τους οπαδούς τους, θα ήταν ιδανικό το γήπεδο να ανήκει στον ίδιο το σύλλογο, θα ήταν ιδανικό η ομάδα να ανήκει στον ίδιο το σύλλογο. Όπως, για παράδειγμα, στη Γερμανία όπου κανείς ιδιοκτήτης ή επενδυτής δεν μπορεί να κατέχει το 51% των μετοχών μιας ομάδας και έτσι, για σοβαρά ζητήματα όπως η ανέγερση ή η ανάπλαση ενός γηπέδου, η αλλαγή του σήματος της ομάδας κ.λπ., αποφασίζουν όλοι μαζί οι συν-«ιδιοκτήτες»-μέτοχοι-φίλοι του συλλόγου και ο ένας ιδιοκτήτης-επιχειρηματίας-επενδυτής. Γιατί κανένας, μα κανένας, δεν θα πρέπει να είναι πάνω από την ομάδα. Ούτε ο πρόεδρος, ούτε το Διοικητικό Συμβούλιο, ούτε το αγωνιστικό team, ούτε οι οπαδοί, ούτε κανένας. «Μόνο ο Σύλλογος» (…)
Αυτά γράφαμε, μεταξύ άλλων, οκτώ χρόνια πριν, με αφορμή τα γεγονότα στη Νέα Φιλαδέλφεια, τις αντιδράσεις στο ζήτημα του γηπέδου της ΑΕΚ και και την απαράδεκτη επίθεση των οργανωμένων οπαδών της ΑΕΚ εναντίον της κατάληψης Στρούγκα. Και κλείναμε εκείνο το μακροσκελές κείμενο που είχε τον τίτλο «Which side are you on, boy?» με το εξής υστερόγραφο:
Απομένει όμως και κάτι άλλο ΕΞΙΣΟΥ ΒΑΣΙΚΟ – η θέση μας για το τι σημαίνει γήπεδο είτε εντός είτε εκτός, πολεοδομικού ιστού. Γήπεδο με ονοματεπώνυμο χορηγού; Γήπεδο με παράπλευρες… κερδοσκοπικές δραστηριότητες; Γήπεδο με μουσείο; Γήπεδο έτσι ή γήπεδο αλλιώς;
Οκτώ χρόνια μετά, λοιπόν, το γήπεδο της ΑΕΚ «σηκώνεται» εκεί που πρέπει, στην έδρα του συλλόγου, ενώ, κατά πως φαίνεται, ένα άλλο γήπεδο, αυτό του Παναθηναϊκού, θα μετακομίσει από την έδρα του, λίγα χιλιόμετρα μακριά, με τις αντιδράσεις ακόμα να μαίνονται από τη μερίδα εκείνων των οπαδών του Παναθηναϊκού που υποστηρίζουν την άποψη «Γήπεδο μόνο στη Λεωφόρο». Γράφαμε τότε, σε εκείνο το κείμενο, πως τα γήπεδα των ομάδων πρέπει να κατασκευάζονται ή να ανακατασκευάζονται εκεί που ανήκει ο σύλλογος. Στην περιοχή που έχει συνδεθεί, στην ιστορία του συλλόγου, με τις μνήμες τόσων χιλιάδων οπαδών. Εκεί, μέσα στις πόλεις, ώστε να αποτελούν σημείο αναφοράς της κάθε περιοχής, αλλά και να γίνονται εστίες κοινωνικών εκδηλώσεων και γεγονότων, όπως, για παράδειγμα, η συναυλία του ΛΕΞ στο γήπεδο της Νέας Σμύρνης στις αρχές του Ιούλη του 2022, όπου, με επίσημη δήλωσή τους, οι Panthers εξέφρασαν την περηφάνια τους για το γεγονός πως αυτή η συναυλία –για την οποία μιλήσανε όλοι– έγινε στην έδρα τους, στη γειτονιά τους, στο γήπεδό τους. Μπορεί να ανήκουμε σε εκείνη την κατηγορία οπαδών, των μίζερων, των ρομαντικών, των οπισθοδρομικών, των παράξενων, των ουτοπικών, των κολλημένων, των γκρινιάρηδων, που κόντρα στο ρεύμα, στη σύγχρονη καπιταλιστική εποχή και συνθήκη, και στην εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου, δεν αντιμετωπίζουμε την μπάλα ως προϊόν. Και άρα ούτε τα γήπεδα –κάθε γήπεδο, κάθε ομάδας– σαν εμπορικό κέντρο ή σαν πολυθεματικό πάρκο ή σαν ευκαιρία για ανάπτυξη και μπίζνες ή σαν μέσο να αναδειχθούν σπόνσορες και χορηγοί. Και φυσικά μιλάμε σαν οπαδοί, ούτε σαν πελάτες της Χ ή της Ψ Ανώνυμης Εταιρίας, ούτε σαν θεατές-καταναλωτές του «προϊόντος». Αυτό σημαίνει πως θέλουμε να πηγαίνουμε στην Τούμπα και όχι στην Agrocom Arena, στη Φιλαδέλφεια και στο Νίκος Γκούμας και όχι στην Αγιά Σοφιά OPAP Arena, στη Λεωφόρο και όχι στο (π.χ.) SKAI Stadium. Τι λέμε τώρα ε; Εδώ υπάρχουν ομάδες στο μπάσκετ που λέγονται Παναθηναϊκός ΟΠΑΠ, Περιστέρι Vitabiotics και Λαύριο Megabolt. Αλλάζουν τα ονόματα –ενίοτε και τα σήματα και τα χρώματα – ιστορικών ομάδων, στην ονομασία των γηπέδων θα κολλήσουμε;
Έχουμε μάθει, εδώ στη γειτονιά μας, να υπακούμε και να αποθεώνουμε τον πρόεδρο-ιδιοκτήτη-τσιφλικά της ομάδας μας και ενίοτε να τον βαφτίζουμε τρελό, όταν μας τρελαίνει με τα φράγκα που σκάει για μεταγραφές. Έχουμε μάθει να μη μιλάμε και να μην κάνουμε κριτική μην τυχόν και στραβώσει ο πρόεδρος, και μετά «πού θα βρεθεί άλλος λεφτάς να πάρει την ομάδα;». Έχουμε μάθει να υπομένουμε πρακτικές και αποφάσεις από τους λογής λογής έμπορους των συμβόλων και της ιστορίας, που μεταλλάσσουν το dna της ομάδας που αγαπάμε από μικρά παιδιά και πριν αγαπούσαν οι πατεράδες, οι μανάδες και οι παππούδες μας, για το «καλό του συλλόγου, της ομάδας, της ιδέας». Έχουμε μάθει να ακούμε δημοσιογράφους, παράγοντες και παραγοντίσκους, αθλητικογράφους και παρατρεχάμενους να μας πιπιλίζουν το μυαλό για το «στολίδι του Βοτανικού που θα αλλάξει όλη την Αθήνα», και τους προβοκάτορες και τις οικτρές μειοψηφίες που «βάζουν εμπόδια στα σχέδια του Βοτανικού». Για το στολίδι της Αγιά Σοφιάς OPAP Arena και τις λογικές τιμές στα εισιτήρια διαρκείας –καινούριο γήπεδο, διάολε, χλιδάτο, με μουσείο και ατσάλινο αετό, τσάμπα ήθελες να μπεις;–, ενώ είναι ξεκάθαρο πως η λογική που επικρατεί είναι: «Σε όποιον τα διαθέτει και γουστάρει, για τους άλλους δεν θα μπορέσουμε, σόρυ κιόλας».
Γράφαμε τότε σε εκείνη την ανακοίνωση, και από τότε έχουμε σταθεί πολλές φορές, για το θεσμό του 50+1 στη Γερμανία. Έναν θεσμό που προστατεύει τις ρίζες του ποδοσφαίρου, την λαϊκότητά του, την οπαδική κουλτούρα, τη σύνδεση της ομάδας με τον κόσμο και την ιστορία, ακόμα και σε καιρούς ακραίου καπιταλισμού. Μάλιστα, την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, στη Χέρτα στο Βερολίνο, η συνέλευση των φιλάθλων, οπαδών, φίλων και μετόχων της ομάδας εξέλεγε για πρόεδρο της ομάδας τον άνθρωπο που έφτιαξε ένα από τα μεγαλύτερα ultras γκρουπ της ομάδας, και η άποψη που επικρατούσε στην αίθουσα που λάμβανε χώρα η συνέλευση ήταν πως η ομάδα επιστρέφει εκεί που ανήκει, στον κόσμο της, στη βάση της. Ναι, ρε σεις, μην το ξεχνάμε, οι ομάδες είναι ο κόσμος τους, οι οπαδοί τους, γενιές και γενιές που μεγάλωσαν τιμώντας τη φανέλα, τα χρώματα, το σήμα. Ο κόσμος που παθιάζεται, που τρελαίνεται, που χαίρεται και συγκινείται για αυτό το κάτι που πολλοί δεν μπορούν να αντιληφθούν. Όπως συνηθίζεται να λέγεται, «η ομάδα ανήκει στον λαό της και όχι στον μαλάκα τον πρόεδρό της». Μόνο που πολλές φορές μας διαφεύγει αυτή η λεπτομέρεια. Ή δεν το πολυπιστεύουμε καλά-καλά. Ποιον λαό και ποιον κόσμο; Στον πρόεδρο ανήκει η ομάδα και κάνει ό,τι γουστάρει κιόλας. Όχι; Και αν θα μπορούσε να αλλάξει αυτή η συνθήκη, θα άλλαζε αν όλοι εμείς που αντιμετωπίζουμε τους συλλόγους μας, τον ερασιτέχνη μας, την ομάδα μας σαν ιδέα, σαν μέρος της ζωής και της καθημερινότητάς μας, προσπαθούσαμε να χτίσουμε ένα διαφορετικό μοντέλο διαχείρισης. Ένα μοντέλο τέτοιο που η ομάδα πραγματικά και επί της ουσίας να ανήκει στον κόσμο, και την τελική απόφαση για κάθε σοβαρό ζήτημα που αφορά τον σύλλογο να την λαμβάνει αυτός, και μόνο αυτός…
Δύσκολο; Ρομαντικό; Ακατόρθωτο; Ουτοπικό; Αφελές; Είπαμε, είμαστε και ρομαντικοί και ουτοπιστές…, αλλά υπάρχουν παραδείγματα παραδίπλα μας ενός «ποδοσφαίρου αλλιώς». Και άρα ελπίζουμε…
Καλό καλοκαίρι να έχετε… και μαζέψτε ψυχραιμία… από Σεπτέμβρη θα χρειαστεί…